Natuur
In en rond Heuvelland vindt u meerdere natuurgebieden en twee provinciedomeinen. Natuurpunt is er heel actief.
Provinciedomeinen
Heuvelland: Provinciedomein Kemmelberg.
Wandel- en fietsplezier op het hoogste punt van West-Vlaanderen.
De aankoop in 1995 van 21 ha bos op de top van de Kemmelberg was het begin van de creatie het provinciedomein. De daaropvolgende jaren kocht het provinciebestuur rond de Kemmelberg gronden en bossen aan. De Kemmelberg ligt immers in Europees beschermd natuurgebied. Met de bosuitbreiding van meer dan 50 ha draagt de provincie bij aan de bescherming van de Europese eikenbossen. Het provinciedomein is 159 ha groot.
Gastenhuis De Kleine Mote ligt in het provinciedomein.
https://www.west-vlaanderen.be/domeinen/kemmelberg
Zillebeke: Provinciedomein De Palingbeek.
Wandelen, spelen en ontspannen in het grootste provinciedomein van West-Vlaanderen.
https://www.west-vlaanderen.be/domeinen/palingbeek
Activiteiten Natuurpunt
Diverse activiteiten om bij aan te sluiten
Landschapwandeling, roofvogelwandeling, foto-avond, paddenstoelen-inventarisatie, moestuinieren, ,… altijd wel iets te doen.
https://www.debron.be/index.php/activiteiten
Natuurwandelingen met gids in Heuvelland
Natuurpunt De Bron; 2 tot 3 uur; 6 tot 10 km; 60 tot 80 euro.
Gids neemt je mee op pad en vertelt het natuurverhaal van de route, aangevuld met leuke weetjes of bezienswaardigheden die het pad kruisen. Telefonisch reserveren +32 (0)57 44 46 18.
https://www.debron.be/index.php/natuuraanbod/heuvelland-volwassenen
Natuurwandeling of boottocht met gids in Diksmuide
Natuurpunt IJzervallei; 4 uur; 10 km, 120 euro.
De wandelingen en boottochten in de omgeving van of op het Blankaartgebied worden begeleid met een gids die je meeneemt op pad en het natuurverhaal vertelt, aangevuld met leuke weetjes of bezienswaardigheden die het pad kruisen. Reserveren per e-mail deblankaart@natuurpunt.be of +32 (0)51 54 52 44.
https://www.debron.be/index.php/natuuraanbod/de-blankaart-volwassenen
Natuurgebieden
Nieuwkerke – Natuurgebied De Breemeersen.
Topnatuurgebied van ongeveer 26 ha graslandgebied dat de overgang maakt van de heuvels naar de Leievallei. Open landschap, een hellende vlakte met waterrijke graslanden, talrijke slootjes, poelen en houtkanten.
Kenmerkende flora en fauna: aardbeiklaver, wilde bertram, veldgerst, oeverzegge, haas, zomertortel, watersnip, patrijs, blauwe reiger, torenvalk, ransuil, kerkuil, steenuil laten er zich wel eens horen of zien kamsalamander, sleedoornpage, hooibeestje.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-breemeersen
Loker – De Klyte – Natuurgebied De Scherpenberg.
Natuurgebied van ongeveer 10 ha, voornamelijk uit nattere en drogere graslanden met een aantal houtkanten en een poel gelegen in de vallei van de Scherpenbergbeek. Tevens is er oud bos evenals jong bos aanwezig. Een rietveld zorgt voor nog meer variatie.
Kenmerkende flora en fauna: grote ratelaar, dotterbloem, pinksterbloem, echte koekoeksbloem, veldrus, bosbies, gewoon biggenkruid, schapenzuring, korenbloem, steenmarter, oranjetip, sleedoornpage.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-scherpenberg
Loker -Natuurgebied De Hellebeek.
Natuurgebied van ongeveer 8 ha voornamelijk nattere en drogere graslanden met een aantal houtkanten en poelen gelegen in de vallei van de Hellebeek. Verspreid in het natuurgebied komen er waardevolle bosjes voor.
Kenmerkende flora en fauna: boswederik, dotterbloem, spekwortel, wilde bertram, gevlekte aronskelk, pinksterbloem, echte koekoeksbloem, moesdistel, ree, geelgors, vinpootsalamander, sleedoornpage.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-hellebeek
Westouter – Natuurgebied De Broekelzen.
Topnatuurgebied van ongeveer 18 ha met bronbos, beekbegeleidend bos, verbossingsakker en open graslanden met houtkanten en poelen.
In de maanden april-mei kan men er genieten van een overweldigende voorjaarsbloei van bosanemoon en wilde hyacint.
Kenmerkende flora en fauna: boswederik, dotterbloem, spekwortel, brede wespenorchis, witte klaverzuring, ree, eikelmuis, vinpootsalamander, sleedoornpage.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-broekelzen
Westouter – Natuurgebied De Sulferberg.
Topnatuurgebied van ongeveer 19 ha met waardevolle bronbossen en vaak sterk hellende graslanden met houtkanten, knotbomenrijen en poelen. De Brandersbeek en de Sulferbergbeek vormen zeer waardevolle valleien.
In de maanden april-mei kan men er genieten van een overweldigende voorjaarsbloei van bosanemoon en wilde hyacint.
Kenmerkende flora en fauna: zeldzame paarbladige en verspreidbladige goudveil komen massaal voor in het Brandersbos, bittere veldkers, dotterbloem, muskuskruid, kleine maagdenpalm, moesdistel, bosbies, gele plomp, drijvend fonteinkruid, brem, geelgors, hazelworm, vinpootsalamander, sleedoornpage.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-sulferberg
Westouter – De Rodeberg (Hellegatbos).
Dit bos zal je aangenaam verrassen met zijn natuurpracht, diversiteit en prachtige vergezichten. Vooral in het voorjaar zorgen Bosanemoon en Wilde hyacinten voor een tapijt van witte en blauwe tinten. Aan de voet van de berg, dagzoomt een dikke kleilaag waaruit diverse bronnen ontspringen.
Kenmerkende flora: dotterbloem, reuzenpaardenstaart en daslook.
https://www.westtoer.be/nl/doen/de-rodeberg-hellegatbos
Boezinge – Het Fort Saint-Nicolas.
Natuurgebied van ruim 2 hectare groot, langs de oostelijke oever van het Kanaal Ieper-IJzer, naast het bekende Sas van Boezinge, langs het Fietsnetwerk Ieperboog en langs het stedelijke wandelpad.
Het gebied omvat een bebost, behoorlijk bultig terrein, enkele poelen en een lange, brede gracht, relicten van het fortreliëf. Merkwaardig is ook dat de middeleeuwse Ieperlee(t), die langs het terrein loopt, er onderduikt in een (eeuwen)oude overwelving. Een bunkertje getuigt van het oorlogsverleden.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/het-fort-saint-nicolas
Diksmuide (Woumen) – Natuurgebied De Blankaart.
Iepersteenweg 56, 8600 Diksmuide (Woumen)
Natuurgebied van 350 ha leef- en broedgebied voor vele vogels met de dikke rietkragen rond de Blankaartvijver en de IJzerbroeken. Een gevarieerd landschap met kleurrijke weilanden, mysterieuze moerassen en poelen vol leven.
Het gebied staat regelmatig letterlijk blank. De Blankaart ligt op het laagste punt amper 2,6 meter boven de zeespiegel. Bij overvloedige regenval worden de IJzerbroeken, een uitgestrekt gebied van wel 4.000 hectare wei- en hooilanden, overstroomd door de rivier.
Vogels. In het riet, zeldzame broedvogels als bruine kiekendief, rietgors, kleine karekiet, rietzanger, snor, cetti’s zanger en waterral. Aan de rand van het riet broeden fuut, meerkoet en waterhoen. Grote wilgen doen dienst als nestbomen voor een kolonie blauwe reigers.
De Blankaart is ook van groot belang als doortrek- en overwinteringsgebied voor tal van watervogels. ’s Winters tref je niet alleen roerdomp en blauwe kiekendief aan. Er verblijven ook duizenden kolganzen, smienten en wintertalingen.
De Blankaart wordt beschermd als internationaal Ramsar-gebied (een conventie die het wereldwijd opneemt voor waterrijke gebieden) én als Europees Vogelrichtlijngebied.
De kern van het natuurgebied, en het laagste punt, is de Blankaartvijver die in de 16de eeuw ontstond en nu gevoed wordt door 6 beken. Dichtbij de vijver ligt het kasteel De Blankaart, met het bezoekerscentrum De Otter, het vertrekpunt om dit natuurgebied te ontdekken.
In het natuurgebied ligt ook een groot, achthoekig spaarbekken (3 miljoen kubieke meter) voor drinkwaterproductie.
https://www.debron.be/index.php/natuurgebieden/de-blankaart
De grote kaardebol
Wie rond de Kemmelberg wandelt, zal her en der de grote kaardebol zien.
De grote kaardebol (of weverskaarde) is een plant die, wanneer uitgebloeid, een handig hulpmiddel wordt om lakense stof en dekens te ruwen.
Het woord ‘kaarde’ is afgeleid van het Latijnse ‘carduus’ wat distel betekent. Maar hoewel de kaardebol stekelige stengels heeft, behoort ze niet tot de distels, de bloembouw van de kaarden is geheel anders.
De kaardebol produceert veel nectar en trekt daarom veel insecten zoals solitaire bijen en hommels. De zaden vormen een voedselbron voor zaadetende vogels, zoals putters (distelvink).
De bloemhoofdjes van de weverskaarde werden in de middeleeuwen gebruikt om gevolde stoffen, zoals lakense stof en dekens, te ruwen. Dit ruwen werd daarom ook wel kaarden genoemd. Hiertoe werden een aantal van deze kaardebollen in een kruisvormige houten houder bevestigd. Later zijn er zelfs speciale machines ontwikkeld voor het ruwen van weefsels met behulp van de kaardebol. De kaardebol is echter nooit gebruikt voor het kaarden van wol of vlas (in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt), de stekels van deze zaadbol zijn daar niet sterk genoeg voor.
De weverskaarde werd vroeger in de Vaucluse (Zuid-Frankrijk) veel verbouwd en geëxporteerd naar onder meer Nederland, Rusland en Japan. Honderden hectaren waren in Zuid-Frankrijk in de 19e en 20e eeuw in productie. In 1862 was dat 2326 ha. Na 1968 was er nog één firma die de weverskaarde kon leveren, maar dat bedrijf sloot in 1985.