Musea
Thema De Groote Oorlog
Oorlogsmusea
Oorlogssites
Kunstmusea
Poperinge
Museum huis Lucien De Gheus
Westouterstraat 80, Poperinge
De woning en tuin van beeldhouwer-keramist Lucien De Gheus – Druant biedt een verrassende inkijk in de leefwereld van het kunstenaarskoppel. Keramiek, meubels, gebrandschilderd glas en beeldhouwwerk zijn in het huis verwerkt tot een persoonlijk geheel. Een architecturaal hoogtepunt en een niet te missen belevenis.
Koekelare
Käthe Kollwitz Museum
Brouwerijstraat, Koekelare.
Het museum brengt het verhaal van Käthe Kollwitz als moeder van een gesneuvelde soldaat en laat, aan de hand van een verzameling van originele kunstwerken, zien hoe de kunstenares in opstand kwam tegen oorlog en armoede. In het uitleidend deel toetst het museum haar werk aan de hedendaagse kunstwereld.
Käthe Kollwitz (1867-1945) was een Duitse expressionistische kunstenares wiens hele leven in het teken staat van de (vooral grafische) kunsten.
Haar man Carl was een armendokter en uitgesproken socialist uit Berlijn en ook Käthe was zeer sociaal bewogen. Gegrepen door de sociale noden en de verbondenheid tussen moeder en kind, maakte zij deze tot onderwerp van haar prenten. Ze wijdde zich geheel aan de grafische technieken (tekening, ets, litho, lino) die zich het best leenden voor het getuigend karakter van haar werk: gedetailleerde etsen, in historische cyclussen, zoals ‘De opstand der Wevers’ en ‘De Boerenoorlog’.
Onder de indruk van het werk van de Noorse kunstschilder Munch gaf ze haar aanklachten vorm in stille, uitdrukkingsloze figuren. Later zette ze echter het realisme om in een eigen expressionisme. Pas rond 1915 begon zij te beeldhouwen.
Ze had twee kinderen, Hans en Peter. Peter, 17 jaar, ging vrijwillig in dienst in 1914. Vader Kollwitz was faliekant tegen maar moeder Käthe deed een goed woordje voor Peters plan. Peter werd musketier en sneuvelde op de dag van zijn aankomst in Diksmuide. De jonge, onervaren en amper opgeleide Duitse vrijwilligers die in het begin van de oorlog werden ingezet, waren geen partij voor de Franse en Britse beroepslegers.
Käthe Kollwitz ontwikkeld zich tot een pacifiste. ‘Nie Wieder Krieg’ klonk ‘t na de oorlog en Käthe Kollwitz tekende met deze woorden een vlammende affiche voor de Duitse Pacifisten.
Ze werkte 18 jaar -even lang als Peter leefde- aan de twee beelden van treurende ouders (‘Het Treurend Ouderpaar’) die bij het graf van Peter staan, op het kerkhof van Vladslo, een van de meest beklijvende oorlogsgedenktekens in de Westhoek.
Käthe Kollwitz wist zich nooit meer los te maken van de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Geknakt door het sneuvelen van haar zoon, bleef zij almaar tekeningen maken waarin dood en rouw de belangrijkste thema’s zijn.
In 1933 werd haar werk ‘entartet’ (ontaard) verklaard door de nationaalsocialisten en werd Käthe Kollwitz verdreven van de Berlijnse academie, waar zij sinds 1928 hoogleraar van de grafische afdeling was. Ze werd ook geschrapt uit de orde Pour le Mérite.
In 1936 kreeg zij een expositieverbod en daarna heeft zij alleen nog getekend en gebeeldhouwd. In haar late werk nam het afbeelden van moeder en kind een centrale plaats in.
Haar kleinzoon Peter (zoon van Hans en genoemd naar zijn gesneuvelde oom) sneuvelde tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1942 in Rusland.
Op het eind van haar leven vaak gebruikte Kollwitz vaak een zin van schrijver Goethe: “Saatfrüchte sollen nicht vermahlen werden”. Het zaad, haar zoon en kleinzoon die door de oorlog vermorzeld werden. Het is ook de titel van een litho uit 1941. Käthe stierf te Moritzburg op 22 april 1945.
Na de Duitse eenwording werd het (vergrote) bronzen beeld ‘Moeder met haar dode zoon’ dat Kollwitz maakte naar aanleiding van het sneuvelen van haar zoon, geplaatst in de Neue Wache, sindsdien opgedragen als ‘Centrale gedenkplaats van de Bondsrepubliek Duitsland voor de slachtoffers van oorlog en tirannie’.
https://www.toerismekoekelare.be/kathe-kollwitz-museum
Bailleul (Fr)
Museum van Benoit Puydt
24 Rue du Musée, 59270 Bailleul, Frankrijk + 33 (0)3 28 49 12 70
Kunstvoorwerpen uit de Vlaamse cultuur van de 15e tot de 19e eeuw in de elegante setting van een woonhuis.
Het museum werd in 1861 samengesteld uit een legaat, geschonken door de rijke verzamelaar Benoît De Puydt aan zijn geboortestad. Latere schenkingen van kunstenaars en kunstliefhebbers zetten de bijzondere charme van dit museum kracht bij.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog blijft het museum open voor militairen en speciale gasten, die het de bijnaam ‘Le Petit Cluny’ geven, naar het Musée de Cluny (middeleeuwse kunst) in Parijs.
In maart 1918 verhuizen twee militaire trucks een klein deel van de collectie naar Normandië maar naar schatting 70% van de collectie gaat verloren als het gebouw verwoest wordt door de bombardementen tijdens de Leie slag. Dankzij de oorlogsschadevergoeding is de verzameling gereconstrueerd.
De verloren gegane schilderijen zijn niet helemaal verdwenen: er hangen panelen, met de afmetingen van de oorspronkelijke werken en de nauwgezette beschrijvingen door de conservator dd 1881. Zo kan iedereen zich een beeld vormen van deze ‘spookschilderijen’.
Villeneuve d’Ascq (Fr)
LAM Museum voor Moderne Kunst
1 allée du Musée 59650 Villeneuve d’Ascq
Rijke collectie modern (o.m. Georges Braque, Pablo Picasso, Amedeo Modigliani, Fernand Léger, Klee, Joan Miró, Calder), hedendaags (o.m. Lewis Baltz, Alighiero Boetti, Daniel Buren, Pascal Convert en Pierre Soulages).
Het LaM bezit de belangrijkste openbare art-brutcollectie in Frankrijk, met werken (van o.m. Aloise Corbaz, Joseph Crepin, Henry Darger, Auguste Foresti, Raphaël Lonné, Josef Wittlich, Frantz Guyodo, Salim Karami, Vasilij Romanenkov) die het museum internationale bekendheid brachten.
Beeldenpark (Eugène Dodeigne, Jean Roulland, Calder en Picasso).
Het museum ligt aan de rand van een heel mooi natuurgebied: Val de Marque biedt, met een reeks meertjes, de mogelijkheid tot een prachtige wandeling (Parc du Héron, Lac du Héron).
Roubaix (Fr)
La Piscine
23 Rue de l’Espérance, 59100 Roubaix, Frankrijk
Musée d’art et d’industrie André Diligent. Een kunsttempel, ondergebracht in een prachtig voormalige art déco zwembad met mooie collecties van toegepaste kunst en beeldende kunst van de negentiende eeuw tot vandaag.
Het zwembad in Art Déco stijl werd gebouwd van 1927 tot 1932, op initiatief van burgemeester Jean Lebas. De architect, een progressieve vrijmetselaar uit Rijsel, bouwde in een arbeidersbuurt een ’tempel van de hygiëne’ met zwembad, tuin, privé-baden, stoombaden, solarium, kapsalon, manicure en pedicure. Dat alles volgens het plan van een abdij: 4 vleugels rond een tuin. Twee vleugels voor de badgasten, één vleugel voor solarium en bar.
In 1985 werd het zwembad gesloten om veiligheidsredenen.
In 1990 werd beslist om de site te renoveren en in te richten als museum; de werken werden uitgevoerd van 1998 tot 2001. De collectie omvat decoratieve kunsten die nauw verbonden zijn met de industriële activiteiten van de regio. Vooral het gebouw is een bezoek waard.
Tourcoing (Fr)
MUba Eugène Leroy
2 rue Paul Doumer – 59200 Tourcoing +33 (0)3 20 28 91 60
Museum met klassieke, moderne en hedendaagse kunst; schilderijen, gravures, sculpturen.
Wat het museum bijzonder maakt is de schenking Eugène Leroy in 2009: 44 tableaux, 13 sculpturen, 140 tekeningen, 99 gravures, 98 koperplaten en 27 werken uit de privé collectie van de kunstenaar. Een prachtig overzicht van het werk, van 1930 tot 2000.
Over het leven van Leroy valt niet veel te zeggen. Hij is geboren in Tourcoing in 1910. In 1929 reist hij voor het eerst naar Rome. Twee jaar later gaat hij studeren aan de École des Beaux-Arts van Rijsel en Parijs. Hij trouwt en vestigt zich in Croix bij Roubaix. Leroy schildert, maar bouwt een hele loopbaan op in het onderwijs (1935-1960) als leraar Frans en Latijn.
Zijn eerste werken, uit de jaren ’40 en ’50, maken geen grote indruk op de kritiek van die tijd. In het begin van de jaren ’50 reist hij naar Duitsland en Italië. Dit is zijn ‘heldere periode’, met half geabstraheerde doeken die nog een zekere band hebben met de toen doorbrekende ‘Jeune peinture belge of française’.
In 1956 reist hij naar Spanje en exposeert in het ‘Salon de Mai’ in Parijs. Zijn kunst krijgt langzamerhand wat weerklank: in 1957 krijgt hij de Othon Frieszprijs. In 1958 vestigt hij zich als professioneel schilder in Wasquehal.
In 1960 ontmoet hij Claude Bernard, de Parijse ‘marchand’ met een uitgesproken belangstelling voor kunstenaars uit het Noorden. En pas in het midden van de jaren ’60 ontstaat de ‘definitieve’ Leroy.
In 1972 reist hij naar New York en Washington, waar hij – niet verwonderlijk – geboeid raakt door Mark Rothko; twee jaar later zijn Leningrad en Moskou aan de beurt. Deze periode leidt uiteindelijk naar een zekere triomf van de dan al zeventigjarige kunstenaar: in 1980 een tentoonstelling in Washington, een retrospectieve in het Museum van Hedendaagse Kunst in Gent (de Vlaamse erkenning, weliswaar niet de eerste, maar nu via Jan Hoet) in 1982 en, wellicht nog belangrijker, een jaar later een tentoonstelling bij Galerie Michael Werner te Keulen. Dat was het begin van een lange reeks exposities in prestigieuze musea en galerieën, Biënnales en Documenta inbegrepen.
Die late roem belet de kunstenaar niet koppig voort te blijven werken in zijn atelier in Wasquehal.
http://www.muba-tourcoing.fr/LE-MUSEE2
Lille (Fr)
Paleis voor Schone Kunsten
Place de la République 59000 Lille
Op het Louvre(Parijs) na het belangrijkste museum van Frankrijk wat betreft de rijkdom aan collecties. Het herbergt prestigieuze collecties van schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen en keramiek.
Tri Postal
Avenue Willy Brandt, 59000 Lille +33 3 20 14 47 60 (Parking : Autocité Euralille).
Dit postsorteercentrum van de jaren 50 werd omgebouwd tot een culturele locatie ter gelegenheid van “Lille 2004, Culturele Hoofdstad van Europa”.
Tripostal is toegewijd aan tentoonstellingen van hedendaagse kunst en is een belangrijke ruimte geworden voor hedendaagse creatie met een mix van tentoonstellingen, voorstellingen en een veelheid aan culturele activiteiten.
https://www.lille.fr/Nos-equipements/Le-Tripostal
Duinkerke (Fr)
Musée des Beaux-arts de Dunkerque
Place du Général de Gaulle, 59140 Dunkerque, France
Belangrijk museum (klassieke kunst) maar dicht sinds 2015. Het was de bedoeling om ‘musée des Beaux-Arts’ et ‘musée portuaire’ samen te voegen in het quartier de la Citadelle op de site van de ‘entrepôt des tabacs et d’Ocean Link’. Maar daar kwam oppositie tegen… à suivre.
FRAC
503 Avenue des Bancs de Flandres Dunkerque, France
Het ‘Fonds Régional d’Art Contemporain’ ontsluit een verzameling hedendaagse kunst (intussen een collectie van ongeveer 1.500 stukken) in een markant gebouw, en dit op een al even markante plek in de Noord-Franse stad.
Museum is gevestigd in het vroegere “Atelier de préfabrication n°2 des chantiers Navals de Dunkerque”, bijgenaamd “de kathedraal”.
Gedurende 40 jaar werden hier pakketboten gebouwd, olietankers en oorlogsschepen… tot de werf in 1988 sloot. De AP2 is een van de weinige industriële gebouwen van de scheepswerven die nog bestaan.
Er werd een even imposant modern gebouw bijgeplaatst.
Gratis inkom van maandag tot zondag, van 12:00 tot 18:00.
https://www.duinkerke-toerisme.com/zien-en-doen/hedendaagse-kunst/frac-fonds-voor-hedendaagse-kunst/
LAAC Lieu d’Art et Action Contemporaine
302 avenue des Bordées, 59140 Dunkerque
Museum met beeldentuin. Hedendaagse kunst, periode 1945 tot 1980.
Wormhout (FR)
Fotomuseum Jeanne Devos
17 Rue de l’Église, 59470 Wormhout, +33 3 28 65 62 57
Een museum ondergebracht in een Vlaams huis uit de 18de eeuw waar Jeanne Devos, een Vlaamse fotografe van beroep, kwam wonen. Het museum aan haar toegewijd, brengt veel foto’s van haar. Tevens verkrijg je een inkijk in haar leven via tal van voorwerpen, meubels. Ook zie je fototoestellen waarmee ze werkte.
Hazebrouck (Fr)
Musée des Augustins
5 Rue des Augustins, 59190 Hazebrouck, +33 3 28 43 44 46
Het museum werd opgericht in 1927 onder impuls van pastoor, burgemeester en volksvertegenwoordiger Jules Lemire.
Een belangrijke focus van het museum zijn (de bescheiden collectie van) Vlaamse meesters uit de 16e en 17e eeuw, met werk uit de ateliers van Rubens, Van Dyck en Teniers. Er hangt een Martelaarschap van Sint-Sebastiaan uit het atelier van Antoon van Dyck en een Pan en Syrinx van Peter Paul Rubens en Jan Wildens. Frans Francken (II) is vertegenwoordigd met een markttafereel en een Sabijnse Maagdenroof.
Een andere sectie toont Franse schilders uit de 19e en 20e eeuw (het academisme van William-Adolphe Bouguereau, de School van Barbizon met Théodore Rousseau).
Ook lokale schilders komen aan bod. Lucien Jonas maakte een muurschildering over De val van de tiran. Aan César Pattein is een zaal gewijd. En van Nicolas-Jozef Ruyssen -een authentieke Hazebroekenaar die onder Georges III tekenleraar van de Engelse prinsessen was- worden doeken, tekeningen en koperdrukken (naar Rafaël) tentoongesteld.
Ruyssen is trouwens om een andere reden een interessant figuur: onrechtstreeks hebben wij het wereldvermaarde trappistenbier van Westvleteren aan hem te danken.
Een galerij van het museum is ingeruimd voor de kerkschat van de lokale Sint-Elooiskerk. Naast religieuze smeed- en beeldhouwkunst gaat het om schilderijen: een boschiaanse Bekoring van Sint-Antonius toegeschreven aan Marcellus Coffermans, en een Sint-Augustinus van Alonso López de Herrera.
De volkskundige afdeling toont de oude refter der paters en een gereconstrueerde Vlaamse keuken met koper-, aarde- en tinwerk. Ook de lokale reuzen zijn er te zien (Roland van Hazebroek van zijn familie: Tisje Tasje en Toria, Babe Tisje en Zoon Tisje).
https://www.ville-hazebrouck.fr/decouvrir-hazebrouck/patrimoine/le-musee-des-augustins/
St Omer (Fr)
Musée de l’Hôtel Sandelin
14, Rue Carnot, Saint-Omer. +33 (0)3 21 38 00 94
Het classicistische Hôtel Sandelin werd in 1766 gebouwd door de rijke weduwe Sandelin (op de plaats van de vroegere verblijfplaats van de gouverneur van de stad Sint-Omer) en aangekocht door de stad in 1899 om er een museum te vestigen.
De collectie bestaat onder andere uit edelsmeedwerk, keramiek, Vlaamse schilderkunst
Saint-Omer cultiveert gelukkig zijn patrimonium met grote zorg, heeft daarover een eigen site, etaleert die in een bibliotheek met immens veel oude boeken en toppers als een authentieke Gutenberg-Bijbel (uit de vroegere abdij),
- Geschiedens van de stad met maquetten;
- Schilderijen uit 16e, 17e en 18e eeuw van onder meer François Boucher, Jean-Baptiste Greuze, Jean-Marc Nattier (Madame de Pompadour), Nicolas-Bernard Lépicié (le Lever de Fanchon), Louis-Léopold Boilly (cinq tableaux), Thomas de Keyser, Gerard ter Borch, Jacob van Ruisdael, Jan Steen, Jan Brueghel de Oudere, Pieter Bruegel de Jongere, Joos de Momper, Hendrick van Balen, François Chifflart et Pierre-Paul Prud’hon;
- Belangrijke verzameling faïence, porcelein en keramiek van Saint-Omer, Lunéville, Rouen, Delft, etc. (4 000 stukken) ;
- Maaslandse kruisen van rond 1200 die toen door rijke burgers werden aangekocht,
- Verzameling munten (meer dan 16 000 stuks).
http://www.patrimoines-saint-omer.fr/Les-musees-et-oeuvres/Musee-de-l-hotel-Sandelin
Béthune (Fr)
Labanque
44 place Georges Clemenceau – Béthune +33(0)3.21.63.04.70
“Centrum voor de productie en verspreiding van beeldende kunst” in een opmerkelijke gebouw.
Aan het begin van de 20e eeuw bouwde de Banque de France in tientallen steden een filiaal, ook in Béthune. De architect slaagt erin om de macht en de status van de instelling vast te stellen en daarbij strikt de streng beveiligde specificaties na te leven. De directeur van de plaatselijke Banque de France was een belangrijk persoon, in het gebouw kreeg hij een appartement van 514 m² met twee verdiepingen aan onthaalruimte, zowel voor sociale activiteiten als voor raden van bestuur. En de afwerking is luxueus: marmer, parket, monumentale trap. Bovendien heeft het gebouw zijn kleine geheimen: trillingsdetectiesystemen, ondergrondse loopbruggen, het appartement van de directeur was zelfs rechtstreeks verbonden met het naburige politiebureau.
Aan het begin van de 21ste eeuw sloot de Banque de France vele filialen, ook dat van Béthune. De aanpassingswerken namen meerdere jaren in beslag maar het gebouw werd, zonder aan de architectuur te raken, omgevormd tot een expositieruimte voor hedendaagse kunst.
De tentoonstellingen hebben plaats in de weelderige Art Deco architectuur van het appartement, in de imposante gewelfkamer, in de vroegere kluiskamer.
Er worden ook workshops, rondleidingen, zelfs murder mysteries georganiseerd.
Lens (Fr)
Louvre Lens
99 Rue Paul Bert, 62300 Lens, Frankrijk
Het Louvre-Lens is een dependance van het Louvre in de Franse gemeente Lens, in het departement Pas-de-Calais.
Het museum ligt op de plek van de voormalige mijngroeve, midden in een aangelegd park van 20 hectares.
Het gebouw, een constructie van glas en staal, is ontworpen door de Japanse architecten Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa, die samen architectenbureau SANAA in Tokio vormen. De omliggende tuin werd ontworpen door landschapsarchitecte Catherine Mosbach.
De “Grande galerie” is het hart van dit museum; deze gigantische ruimte is gewijd aan semi-permanente collecties uit het Louvre. De inrichting wordt regelmatig vernieuwd, en de stijlvolle scenografie, net als de afwezigheid van muren tussen de kunstwerken dragen bij aan de bezoeksvriendelijkheid.
In het glazen paviljoen, aan het einde van de grote galerij, wordt jaarlijks een tentoonstelling georganiseerd die aansluit bij de vaste tentoonstelling uit de grote galerij. Er is ook een galerij voor tijdelijke tentoonstellingen.
Op de site bevindt zich ook een restaurant, l’Atelier de Marc Meurin. Het gebouw (cirkelvormig en van glas) is bezienswaardig en de keuken heeft een uitstekende prijs / kwaliteitsverhouding. Op voorhand reserveren!
https://atelierdemarcmeurin.fr/
https://www.louvre.fr/en/louvre-lens-0
Andere musea
Heuvelland
Commandobunker Kemmel
Lettingstraat 64, Kemmel.
Deze uiterst geheime site, in zijn oorspronkelijke staat en perfect bewaard, is een zeldzame getuigenis van de Koude Oorlog in België. Aan de hand van foto’s, filmbeelden, objecten, uniformen en uitrustingsstukken dompelt de bunker ons vandaag in sfeer van de Koude Oorlog.
De bunker van de Kemmelberg werd in het begin van de jaren vijftig gebouwd, als commandocentrum voor de luchtverdediging van vijf landen (België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Luxemburg en Nederland).
De bunker zelf, 15 meter diep, meet 30 meter op 30 meter. Muren van twee meter dik. Een vlottend betonnen dak van 73 bij 60 meter, variërend van dikte tussen 1,15 m en 2,9 m met een koperen omhulsel als afscherming tegen een elektromagnetische puls. Tussen dat dak en de bunker bevindt zich een laag grond die fungeert als schokdemping tijdens bombardementen. Ook de buitenmuren boden bescherming tegen een elektromagnetische puls. Er was een nooduitgang voorzien naar een flank van de Kemmelberg.
Wegens de realisatie van een geïntegreerd luchtverdedigingssysteem door de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) werd het bouwwerk echter nooit voor zijn oorspronkelijk doel gebruikt.
Bovendien was de bunker bij voltooiing van de bouw, technologisch al achterhaald. Zo is hij bijvoorbeeld niet bestand tegen een aanval met nucleaire, biologische of chemische wapens.
In de jaren zestig werd de bunker omgebouwd tot het hoofdkwartier van de Generale Staf van de Belgische Strijdkrachten in geval van conflict: bij een aanval van het Rode Leger zou de bunker voor de NAVO het zenuwknooppunt van de Benelux worden. Om de commandobunker 24 uur per etmaal operationeel te houden werd een team van 600 militairen ingezet; drie ploegen van 200 mensen.
Na de Koude Oorlog verloor de bunker zijn militaire nut maar hij werd tot 1995 permanent bewaakt. In dat jaar vond er ondergronds ook de laatste geheime oefening plaats. Na 1995 kwam het toezicht van de bunker in handen van het Competentiecentrum Steunmaterieel en -producten van Ieper.
In 1996 werd het militair domein uit gebruik genomen en in 2009 werd de bunker museaal ingericht door het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis en vervolgens voor het publiek opengesteld.
https://www.klm-mra.be/D7t/nl/content/commandobunker-praktische-informatie
Ieper
Yper Museum
Grote Markt 34, Ieper (in een vleugel van de Lakenhallen) +32 57 239 220
Elf eeuwen geschiedenis van Ieper: Lakenstad, Middeleeuwse grootstad, Vestingstad, Bisschopsstad, Militaire stad, Verwoeste en wederopbouwstad, Kattenstad, Vredesstad, Westhoekstad,.. Ieper was en is het allemaal.
Ook de collectie van het vroegere Bellegodshuismuseum is hier ondergebracht. Niet te missen is het schilderij van de Heilige Maagd, omringd door de schenkers Yolente Belle, Joos Bryde en hun kinderen; het werd in 1420 geschilderd en is daarmee één van de oudste schilderijen in België. Naast andere schilderijen van oude meesters bevat de collectie enkele opmerkelijke meubels zoals een unieke linnenpers uit de 17e eeuw en het enige ‘wandtapijt’ in Iepers openbaar bezit: een altaarvoorhangsel uit de 17e eeuw.
Toen het Onderwijsmuseum sloot werden de topstukken verhuisd naar dit stadsmuseum, ‘waar ook het belang van Ieper als onderwijsstad zou belicht worden’.
Museum A. Merghelynck
Merghelynckstraat 2, 8900 Ieper
Reconstructie van het gebouw uit 1174. In prachtig geklede salons en boudoirs met originele Franse stijlmeubelen, schilderijen en zilverwerk, gered uit de branden van de Eerste Wereldoorlog. Enkel op reservatie, verplicht met een gids.
http://www.merghelynckmuseum.be
Poperinge
Hopmuseum
Gasthuisstraat 71, Poperinge
Poperinge is de hoofdstad van de hopteelt. In het Hopmuseum nemen typische personages zoals De Neus en De Zakker je mee langs de Belgische hop- en biercultuur. In dit complex, waar hop vroeger werd gewogen, gekeurd en gestapeld, kom je alles te weten over de geschiedenis van de hopplant, de veldwerken, de hopoogst en de toepassingsvormen. Bewonder er dé Belgische biercollectie met meer dan 2000 bieren, verzameld in één lange muurkast en gedigitaliseerd in de ‘biertafel’.
Elke laatste zondag van de maand brengt het museum leven in de brouwerij. Boeiende rondleidingen met daarbovenop een lekker biertje van een gastbrouwerij, heerlijke streekhapjes, workshops, masterclasses, animatie…
’t Kommiezenkot
Abeelseweg 183-185, 8970 Poperinge +32 (0)57 33 52 24
Het douanegebouw dat dateert uit 1953 en dat in 1988 zijn functie verloor met de verplaatsing van de grenspost naar Callicannes, werd gerenoveerd
Het is nu deels café ’t Kommiezenhuisje en deels museum (in de oude douanevertrekken).
Het themacafë straalt de authentieke sfeer uit met haar gerestaureerd ontvangerskantoortje, begroeting met douanier, balie, …
In het museum loopt er een permanente tentoonstelling van authentieke documenten geschonken door douaniers uit Abele. De Fransen toonden zich ook bereid om te helpen en hierdoor komt het dat 70% van de collectie van Franse oorsprong is.
Veurne
Kasteel Beauvoorde
Wulveringemstraat 10, 8630 Beauvoorde (Veurne) +32 (0)58 29 92 29
Kasteel Beauvoorde is een van de best bewaarde geheimen in de Westhoek. Het kasteel is gelegen in het dorpje Wulveringem nabij Veurne en ontstond wellicht in de 12de eeuw.
Het eeuwenoude waterkasteel ziet er nog net zo uit zoals het werd achtergelaten door de zonderlinge romanticus Ridder Arthur Merghelynck. Eind 19de eeuw kocht die het kasteel en liet het restaureren naar 17de-eeuwse normen.
Tijdens een bezoek aan het kasteel bewonder je de schitterende kasteelinterieurs en de prachtige parkomgeving. Het kasteel een unieke uitstraling. Je wordt er ondergedompeld in een nostalgische sfeer, een oase van stilte en schoonheid.
Fietsers en wandelaars zijn welkom in het Frans-Engelse kasteelpark. Speciaal voor gezinnen met kinderen werd een boeiend familieparcours uitgestippeld.
Bij het bezoekerscentrum is een terras waar een natje en droogje te verkrijgen is, kinderen kunnen er zich uitleven op de speelkoer en e-bikes kunnen er hun batterijen opladen. Wie het liever wat sportiever aanpakt kan nog een partijtje Kubb, Petanque of cricket spelen (inbegrepen in toegangsprijs).
http://www.kasteelbeauvoorde.be
Het Bakkerijmuseum
Albert I laan 2, 8630 Veurne
Het museum behandelt de geschiedenis van de bakkerij van circa 1800 tot 1950.
De collectie werd initieel geleverd door Walter Plaetinck, een handelsreiziger die bakkersmateriaal verzamelde bij honderden bakkers die hij als klant had. Elf thema’s structureren de collectie: de broodbakkerij, de banketbakkerij, de suikerafdeling, de ijsafdeling, de chocoladezaal, wafel- en hostie-ijzers, het schepwinkeltje, brood in de kunst, speculaas, patakon, bakwagens en broodkarren en de bibliotheek en archief.
https://www.bakkerijmuseum.be/nl/home/
Lo-Reninge
Oldtimer Automuseum
Tempelare 12 (baan Ieper – Veurne), 8647 Reninge.
Een collectie van 95 oldtimers vanaf 1899 tot in de jaren ’70 plus een twintigtal een oude moto’s. Alles is mooi gedecoreerd met enkele oude publiciteiten alsook mannequinpoppen in de klederdracht van vroeger.
Alveringem
Mout- & Brouwhuis de Snoek
Fortem 40, 8690 Alveringem
Industrieel erfgoed: een volledige, authentieke brouwerij en mouterij uit de 19de eeuw.
In het aloude Brouwershof proeven van ambachtelijke brouwsels. Je kan er ook het verhaal van de dorst tijdens WO I ontdekken.
http://www.desnoek.be/
Openluchtmuseum Bachten de Kupe
St.Mildredaplein 1B , 8691 Alveringem (Izenberge) +32 (0)58/29 80 90
Wens je zicht te krijgen op het dagelijkse leven in de Westhoek in de 17de eeuw dan breng best een bezoekje aan het openluchtmuseum Bachten de Kupe.
Een uitgebreide collectie van historische gebruiksvoorwerpen en een gereconstrueerd boerendorp met meer dan 45 authentieke gebouwen waaronder een volledig ingerichte Houtlandse hoeve met koe- en paardenstal en wagenhuis. Ook de drukkerij, het schoolgebouw, dokterscabinet en verschillende winkeltjes dragen bij tot het totaalbeeld.
Op regelmatige basis worden de eeuwenoude beroepen terug tot leven gebracht door acteurs en kinderen kunnen een zoektocht doen. Voor jong en oud zijn er eveneens volksspelen.
Groepsbezoeken (min. 6 pers.) zijn het gehele jaar door mogelijk, mits afspraak; individuele bezoeken mogelijk in juli en augustus, op dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag (14u-17.30u).
http://www.openluchtmuseumbachtendekupe.be/
Koekelare
Fransmansmuseum
Sint-Maartensplein 15b 8680 Koekelare
Het Fransmansmuseum brengt ode aan de duizenden mannen en vrouwen uit Vlaanderen die tot in de jaren 1960 naar Noord-Frankrijk trokken om er te werken. Maandenlang van huis, met één doel voor ogen: weg uit de armoede.
Ze kwamen vooral terecht in de suikerbietenteelt: van wieden in het voorjaar, tot rooien in de herfst.
Stap mee in de voetsporen van de Fransmans, van het dorpscafé waar ze hun contract versierden, hun lange reis te voet, met de fiets of de trein, tot op de Franse velden.
https://www.toerismekoekelare.be/fransmansmuseum
Zonnebeke
De Oude Kaasmakerij
‘s Graventafelstraat 48 A, 8980 Passendale +32 (0)51 77 70 05
Sint-Jozef is een kaasmakerij uit het interbellum. In dit prachtige stukje erfgoed brengen we de rijke traditie van het kaasmaken op een boeiende, interactieve manier opnieuw tot leven en leer je alles wat je altijd al wilde weten over kazen maar nooit durfde te vragen.
Tussen de wereldoorlogen groeide het maken van kaas uit van een ambacht tot een deels industriële activiteit. De Oude Kaasmakerij laat je zien hoe kaas tot stand kwam én komt en neemt je mee voor een fascinerende tocht doorheen het productieproces. Ondertussen kunnen de kinderen op zoek naar een illustere kaasdief via het kinderparcours.
Er is ook een minigolfterrein.
https://www.deoudekaasmakerij.be/
Sint-Janskappel (Fr)
Museum Marguerite Yourcenar
55 rue Marguerite YOURCENAR, Saint-Jans-Cappel
Open van 1 maart tot 30 november; van woensdag tot en met vrijdag: van 14h tot 16h30 en op zondag: van 15h30 tot 17h30
Auteur
Marguerite Yourcenar (Brussel, 1903 – Mount Desert Island, 1987) schreef romans, korte verhalen en autobiografieën en was daarnaast ook dichter, vertaler, essayist en literair criticus.
Geboren te Brussel als Marguerite Antoinette Jeanne Marie Ghislaine Cleenewerck de Crayencour, uit Franse vader en Belgische moeder, was zij in 1980 de eerste vrouw die werd toegelaten tot de Académie Française. Yourcenar is een bijna-anagram van Crayencour.
De familie Cleenewerck de Crayencour bezat een landgoed in Sint-Jans-Cappel, aan de voet van de Zwarteberg op de grens Frankrijk – België. Een kasteel in renaissancestijl uit 1824 met 11 ha park, 37 ha bos en 44 ha landbouwgrond. Als kind brengt de schrijfster in spe daar haar vakanties door. In de winter woonde de familie in een herenhuis in Rijsel.
Museum
In 1977 zond Louis Sonneville, een inwoner van Sint-jans-Cappel en fervent bewonderaar van Marguerite Yourcenar, een pakje hyacintenbollen met wat bosgrond van de Zwarteberg naar de schrijfster als herinnering aan haar kindertijd op het Vlaamse platteland.
Het werd het begin van een lange correspondentie die aan de basis lag van een aantal realisaties onder meer het museum in 1985.
Het museum stelt zich tot doel om met respect en genegenheid de band te tonen tussen Marguerite Yourcenar en de streek van haar kindertijd. Het museum wil op een didactische manier de hulde van Vlaanderen brengen aan de prestigieuze schrijfster van Archieven uit het Noorden.
De eerste zaal is gewijd aan de kindertijd van Marguerite Yourcenar tussen 1903 en 1913. Ze brengt de jonge jaren van de schrijfster in herinnering aan de hand van foto’s en archiefstukken.
De tweede zaal is een imitatie van Yourcenar’s bureau in Petite Plaisance, haar huis in Maine in de Verenigde Staten van Amerika.
In de derde zaal kan men onder meer de video-docu Van de Zwarteberg tot Mount Desert Island bekijken die verschillende aspecten belicht van de Académicienne en haar omgeving.
https://www.museeyourcenar.fr/nederlands/
Bailleul (Fr)
Ecole dentellière
Rue du Collège, Bailleul, France +33 (0)3 28 41 25 72
Kantklossen is een oude traditie in Bailleul die haar oorsprong vindt in 1664. In Bailleul werd voornamelijk Valenciennes kant gemaakt, met linnenslagen en doorlopende draden, een zeer bestendige kantsoort.
Na de Eerste Wereldoorlog pikt de vereniging ‘Le Retour au Foyer’ het onderwijs in het klossen van Valenciennes kant opnieuw op en laat een school bouwen. Er worden wedstrijden georganiseerd en jonge kantwerksters uit Bailleul behoren tot de beste leerlingen van Frankrijk. Tegenwoordig geeft men alleen nog maar les in het maken van Torchon kantwerk, een mooi kant met eenvoudige geometrische motieven.
De school werd in 1925 gebouwd, een van de sponsors van de bouw was de Amerikaanse advocaat en filantroop William Nelson Cromwell. Het gebouw heeft een opmerkelijk neo-Vlaams karakter: gele baksteen, trapgevels, ruitvormige ramen, muurijzers, uitspringend dak en kozijnen. Een wapenschild van natuursteen op de gevel toont een jonge kantwerkster aan het werk en een spinnewiel. Het opschrift ‘Le Retour au Foyer’ refereert aan de vereniging die het kantklosonderwijs nieuw leven inblies.
De kantklosschool is toegankelijk voor bezoekers die de geschiedenis van kant in Bailleul en de verschillende technieken willen ontdekken of willen profiteren van een initiatie.
Gratis bezoek van dinsdag tot en met zaterdag van 13.30 uur tot 17.00 uur en donderdag tot 19.30 uur (behalve op feestdagen).
https://www.ville-bailleul.fr/index.php/Ecole-de-dentelle?idpage=261
Conservatoire Botanique Nationale de Bailleul
Aghtgemeteelst Drève, Hameau de Haendries, 59270 Bailleul, +33 3 28 49 00 83
Dit instituut (één van de elf dergelijke Franse instituten) werd opgericht in 1991 en dient voor de bescherming van de inheemse flora. Het is gevestigd in een oude Vlaamse boerderij en omvat een botanische tuin van 9000 m² waarin diverse biotopen aangelegd zijn, er is ook een herbarium, een zaadbank en een bibliotheek. De tuin is toegankelijk voor het publiek.
Boeschepe (Fr)
Musée de la Radio
26 rue de Poperinghe, 59299 Boeschèpe France +33 (0)6 20 33 13 59
Een privé collectie die op 100 m² de geschiedenis van de radio laat zien, tientallen modellen in alle stijlen illustreren zowel de evolutie van de technologie, als de wijzigende plaats in de huiskamer.
https://museedelaradio.pagespro-orange.fr/
Godewaersvelde (Fr)
Musée de la vie frontalière
98 Rue de Callicanes, 59270 Godewaersvelde, +33 (0)3 28 42 50 06
In Godewaersvelde, gelegen aan de voet van de Mont des Cats vlakbij de Belgische grens, werd de oude pastorie omgebouwd tot het Museum van Grensleven.
Het thema is douane en smokkelaars, het museum werd opgericht op initiatief van de vereniging “Gisteren in Vlaanderen, douane en fraude, blauwers en kommiezen” die sinds 1998 getuigenissen verzamelt: de verhalen die van generatie op generatie werden overgedragen en deel uitmaken van het volksgeheugen van Vlaanderen.
Je komt er te weten hoe de grensbewoners erin slaagden de douaniers om de tuin te leiden. Van omgebouwde kinderwagens tot schoenen met een holte in de zool en vernuftige auto’s die door bossen en over spijkers kunnen rijden. Maar er zijn ook riemen te zien die vrouwen onder hun rok verstopten en waaraan flessen of tabak gehangen konden worden.
Douanier Henry de reus en zijn hond (Dick als hij douanier is, Tom als hij smokkelaar is) verblijven het hele jaar in het museum, tenzij er in de buurt een festival of carnaval is.
Het museum heeft een heel mooie tuin met bloembedden, fruitbomen, kastanjebomen en honderd jaar oude lindebomen. Een prachtige picknick plaats waar bezoekers welkom zijn.
http://www.godewaersvelde.fr/fr/information/105253/le-musee
Steenwerck (Fr)
Museum van het plattelandsleven
49 Rue du Musée, 59181 Steenwerck, Frankrijk +33 (0)3 28 50 33 80
Museum met kleding, traditionele spelen, machines, antieke meubels, gereedschappen en gebruiksvoorwerpen. Het evoceert het leven van een Vlaams dorp rond 1850, de boerderij, de ambachten, de winkels en de school. In de taverne kunt u de Vlaamse spelen leren.
Accueil
Ferme des Orgues
Rue de l’Hollebecque, 59181 Steenwerck, Frankrijk +33 (0)3 28 49 13 13
Mechanische muziek, zoals draaiorgels, speler piano’s, limonaires, speeldozen, grammofoons en andere curiosa.
http://lafermedesorgues.com/accueil.html
Bergues (Fr)
Museum van Mont-de-Piété
1 Rue du Mont de Piété, 59380 Bergues, France
Indrukwekkende Mons Pietatis ofte Berg van Barmhartigheid.
Het pandjeshuis werd tussen 1629 en 1633 gebouwd door Wenceslas Coeberger in bak- en natuursteen.
Het herbergt nu het stedelijk museum en het stadsarchief.
Het museum is vooral een schilderijenmuseum, met werken van bekende en minder bekende Vlaamse, Franse en Italiaanse meesters, maar ook met kunstschatten uit de abdij, souvenirs uit de lokale historie en een ornithologische collectie .
Het stadsarchief omvat de rijke bibliotheek van de Sint-Winoksabdij met heel wat verluchte manuscripten, waaronder de hagiografieën van de heiligen Winok, Oswald en Lewinna door de 11e-eeuwse monnik Drogo.
https://www.musenor.com/musees/musee-du-mont-de-piete
Cassel (Fr)
Musée de Flandre
26 Grand’ Place, 59670 Cassel, Frankrijk
Collectie van 6.000 stukken uit meerdere eeuwen geschiedenis en Vlaamse cultuur overspannen, van alledaagse objecten tot het werk van grote namen in de kunst van de regio.
Ommeganck in Antwerpen is één van de pronkstukken uit de vaste collectie.
Leuk weetje: het papier-maché hoofd van de reus Antigoon uit de stoet kan in het MAS nog bewonderd worden; de Onze-Lieve-Vrouwebroederskerk (de kloosterkerk van de geschoeide Karmelieten) is verdwenen, gesloopt in 1798.
Tuinen van de Mont des Récollets (Wouwenberg)
Route de Steenvoorde 1936, Cassel
De typische Vlaamse tuin door de eeuwen heen, aangelegd op basis van historische bronnen (documenten en schilderijen). Onder meer Brueghel tuin, renaissance tuin, klassieke tuin, eigentijdse tuin.
https://www.parcsetjardins.fr/jardins/626-jardins-du-mont-des-recollets
Noord Peene (Fr)
Maison de la Bataille
St Omer (Fr)
Maison du Marais
Avenue du Maréchal Joffre, 62500 St Martin-Lez-Tatinghem Saint-Omer + 33 (0)3 21 11 96 10
Het Maison du Marais heeft een toeristische maar ook educatieve roeping. Het opzet is om de geschiedenis van les marais te vertellen en het gereedschap en de techniek die gebruikt werden om de moerassen te ontginnen, te bewaren voor het nageslacht.
Deze moerassen werd droog gelegd door de monikken van de Abdij van Clairmarais en er werd turf gestoken. Sinds de 19e eeuw wordt er aan groententeelt gedaan, het laatste moeras in Frankrijk waar dat nog gebeurt: andere moerassen werden droog gelegd voor akkerbouw. Er worden meer dan 50 verschillende groenten gekweekt.
Er zijn boottochtjes met gids op “bacôve”, typische grote boten met platte bodem die vee en groenten vervoerden in de Marais Audomarois.
Naast het Musée staat een oude poldermolen, met de Archimedesschroef die het water naar boven pompt
http://www.maison-du-marais.fr/
La Coupole
Rue André Clabaux, 62570 Wizernes +33 (0)3 21 12 27 27 (vijf km ten zuiden van Saint-Omer).
Museum rond de geheime wapens van het Derde Rijk, de concentratiekampen, de bevrijding van Noord-Frankrijk, het dagelijks leven tijdens de WOII, het verzet, maar ook van de ontwikkeling van de ruimtevaart en van de mens op de maan enzovoort. Alle informatie wordt aangeboden in vier talen: Frans, Engels, Nederlands en Duits.
Vooral: bezoek van het onderaards complex, beschermd met een koepel van 71 meter doorsnede en vijf meter dik gewapend beton, gebouwd tijdens Wereldoorlog Twee voor de opslag en het lanceerklaar maken van 50 V2 raketten per 24 uur.
Het nog zichtbare bouwwerk (de koepel, de onderaardse ruimtes en de muren van de zaal voor het lanceerklaar maken) werd in negen maanden gebouwd. De bouw begon in oktober 1943 en er werd dag en nacht gewerkt door gemiddeld 1300 arbeiders: 60% Duitsers aangevuld met jonge Fransen en Russische krijgsgevangenen, bewaakt door Belgen collaborateurs (in dienst van Organisation Todt).
In de zaal voor het lanceerklaar maken – achthoekig, 41 m breed en 25 m hoog – zouden de raketten horizontaal binnenkomen en dan in twee parallelle gangen met 14 tegelijkertijd verticaal op wagentjes geplaatst, afgesteld en van brandstof worden voorzien. De raketten zouden vervolgens naar buiten worden gereden in de steengroeve, via twee lanceersporen, Gustav en Gretchen genaamd.
Toch slaagden de Duitsers er nooit in een V2 vanuit de basis te lanceren. De RAF voerde herhaalde luchtaanvallen uit tijdens de bouw van La Coupole. Er werden meer dan 3000 ton bommen werden gedropt, tweemaal zelf een Tallboy, een bom van meer dan 5 ton.
https://www.lacoupole-france.com/
Villeneuve d’Ascq (Fr)
Musée des moulins – Molenmuseum
rue Albert Samain, 59650 Villeneuve d’Ascq
Een hoofdgebouw waarin aspecten van het wind- en watermolenbedrijf aan de orde komen en drie molens: twee standaardmolens (een lijnzaadoliemolen en een korenmolen) en één watermolen.
http://asso.nordnet.fr/aramnord/musee/index.htm
Musee de Plein Air – Openluchtmuseum
143 rue Colbert, 59493 Villeneuve d’Ascq
Het museum -een park van 13 hectare met een twintigtal traditionele gebouwen, zoals hutten, werkplaatsen en schuren- laat de bezoekers kennismaken met de architectuur van het landelijke erfgoed.
Musée du Terroir – Landmuseum
12 Carrière Delporte, 59650 Villeneuve-d’Ascq France
Ondergebracht in een boerderij uit de 18e eeuw, evoceert het museum het landelijke leven van vroeger aan de hand van een tentoonstelling van oude alledaagse voorwerpen en interieurreconstructies.
https://museeduterroir.villeneuvedascq.fr/
Roubaix (Fr)
Villa Cavrois
60 Avenue du Président J.F. Kennedy 59170 Croix
Vanaf 1870 ging de industriële bourgeoisie van Roubaix verder van de fabrieken af wonen, in een gezonder milieu en een beter leefkader. Zo rijzen in de gemeente Croix, op enkele kilometers van Roubaix, imposante burgerwoningen uit de grond, als echte kasteeltjes, die gekenmerkt worden door hun neo-regionalistische stijl.
De vennootschap Cavrois-Mahieu, die opgericht werd in 1865, vervaardigt luxestoffen voor Parijse woningen. In 1923 stelt het bedrijf, dat vijf fabrieken telt, zo’n 700 mensen tewerk. Paul Cavrois, de eigenaar, koopt ook een terrein in een plaatsje dat Beaumont en vraagt de Engelse architect Robert Mallet-Stevens, figuur van de modernistische stroming, om een woning bouwen.
De villa Cavrois, tussen 1929 en 1932 ontworpen en gebouwd, wordt een architecturaal manifest: 60 meter breed, 1800 m² bewoonbare oppervlakte en 840 m² terrassen.
Na de tweede wereldoorlog raakt de villa in verval. Er komt een verkavelingsproject; de meubelen worden verkocht bij Sotheby, de leegstand en plunderaars doen de rest.
In 2002 koopt de Franse staat de villa. De restauratie kost 23 miljoen euro. Sinds 2015 is de villa opengesteld voor het publiek.
http://www.villa-cavrois.fr/du/
La Manufacture des Flandres
29 avenue Julien Lagache, 59100 Roubaix
Textielmuseum met een twaalftal nog werkende weefgetouwen uit de periode van de 18de eeuw tot heden getoond, alsmede de werking van de moderne tapijtweverij.
http://lamanufacture-roubaix.com/nl/
Lille (Fr)
Museum van L’Hospice Comtesse
Place Augustin Laurent 59033 Lille
Het oud hospitaal, opgericht in de 13e eeuw door de Gravin Johanna van Vlaanderen: de ziekenzaal, de kapel, het gemeenschapsgebouw en de slaapzaal. Dit museum bevat ook schilderijen, meubilair en kunstvoorwerpen.
Museum voor Natuurgeschiedenis en Geologie
19 rue de Bruxelles 59000 Lille
Geologische, zoölogische en etnografische collecties.
Béthune (Fr)
Chapelle Saint-Pry
rue Saint-Pry / rue Gaston Defferre 62400 Béthune +33 (0)3 21 64 07 11
De kapel Saint-Pry is het laatste overblijfsel van het oude hospitaal van Béthune. Het werd gebouwd van 1825 tot 1828. Volledig verwoest tijdens de Eerste Wereldoorlog, en herbouwd tussen 1918 en 1930. Sinds 2009 is de Saint-Pry-kapel een expositieruimte met verschillende tijdelijke collecties van Musée d’Ethnologie. U kan er vele getuigen ontdekken van een vergeten ambachten: gereedschap; huishoudelijke, agrarische, ambachtelijke of technische voorwerpen die hebben bijgedragen tot de vorming van onze regio.