Zonnebeke
Dienst voor Toerisme
Berten Pilstraat 5 A B-8980 Zonnebeke
T 0032 (0)51 77 04 41
https://www.toerismezonnebeke.be/
Geschiedenis
De naam Zonnebeke komt van Sinnebeche. De eerste vermelding van Sinnebeche dateert van rond 1072.
Vanaf de 11de eeuw stond er de machtige ‘Augustijnenabdij Zonnebeke’ en een benedictijnse vrouwengemeenschap ‘Nonnenbosabdij’.
De opvolging van godsdiensttroebelen in de 16e eeuw, de Franse Republiek en de eerste Wereldoorlog heeft ongeveer alle sporen daarvan uitgewist.
De Nonnenbosabdij werd na drie aanvallen door beeldenstormers en geuzen op 22 december 1579 definitief in de as gelegd. De achttien nonnen hadden ondertussen toestemming gekregen om voorgoed hun intrek in Ieper te nemen. Daar werd de eerste steen van het nieuwe klooster gelegd in 1604, de kerk was opnieuw gewijd aan Onze Lieve Vrouw en Sint Veerle. Twee eeuwen lang kenden de Grandes Dames een vroom bestaan in Ieper. In de Franse tijd werd Nonnenbos van hogerhand opgeheven, op 11 februari 1797 dreven twee commissarissen de zusters uit hun huis. De abdij werd verkocht als nationaal goed en gesloopt.
Het pachthoeve van de Nonnenbossen markeert nog steeds de plaats waar de abdij stond. De hoeve werd verwoest in de Eerste Wereldoorlog, maar is even verderop terug opgebouwd. De Nonnenbossen zijn tegenwoordig een 15 ha groot natuurgebied.
De Augustijnenabdij herstelde wel van de grote schade opgelopen tijdens de beeldenstorm. In de 17de eeuw werden er diverse gebouwen toegevoegd: een abtskwartier, een poortgebouw en een duiventoren. Er werd zelfs een landbouwbedrijf opgericht: het ‘neerhof’ met een grote ommuurde hof voor groenten en fruit. Maar de Franse revolutie kwam de abdij niet te boven. Op 4 februari 1797 werd de abdij afgeschaft, de kloosterlingen werden met geweld verdreven en op 21 december 1797 werden de kloostergebouwen en gronden openbaar verkocht -behalve de abdijkerk met wat grond er rond, de lasten hiervan moesten door de gemeente Zonnebeke worden gedragen.
De Kortrijkzaan Jean-Baptiste De Laveleye werd de nieuwe eigenaar van de abdij en de omliggende gronden. Hij liet het abdijcomplex afbreken, behalve de abtswoning en de abdijhoeve; die liet hij grondig verbouwen tot kasteel zodat er niets nog herinnerde aan hun religieuze verleden. In 1841 verwierf de Ieperse adellijke familie Iweins het complex bij openbare verkoop. Er werden nog bouwmaterialen van de abdij gerecupereerd voor de uitbouw van het kasteel en de bijgebouwen. In de Eerste Wereldoorlog werd het kasteel, zoals de rest van Zonnebeke, van de kaart geveegd. Er bleef geen steen op elkaar staan, zelfs de ruïnes van de abdij waren compleet verdwenen.
De abdijkerk bleef behouden als parochiekerk en kreeg in de tweede helft van de 19de eeuw nog een ruime aanpassing met een westelijke toren. Die kerk werd tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig vernietigd.
Tussen november 1917 en april 1918 bouwden de geallieerden onder de kerk een ondergrondse schuilplaats voor Britse soldaten. Bij archeologische opgravingen werd de dug-out herontdekt: in 2017 werd de Zonnebeke Church Dugout voor korte tijd voor het publiek opengesteld. Nadien werd de constructie weer afgesloten, alleen de zuidoostelijk toegang tot de dug-out is vrijgemaakt.
Zonnebeke, eigenlijk deelgemeente Geluveld, had in 1921 de eerste vrouwelijke burgemeester van België: barones Léonie (Lutte) Keingiaert de Gheluvelt droeg de sjerp van 1921 tot 1927 en van 1932 tot 1939.
De barones, die geen gezin had, beschikte over de middelen om het dorp te herbouwen na de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog. Ze zorgde wel voor verdeeldheid in het dorp: ze was erg liberaal en vooruitstrevend en dus een doorn in het oog van de katholieken in het dorp.
Bezienswaardigheden
Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Zonnebeke
Architect en kunstenaar Huib Hoste had een groot aandeel in de wederopbouw. Hij ontwierp namelijk de plannen van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, maar ook de toenmalige gemeenteschool, de pastorij en een huizenrij in de Roeselarestraat.
Huib Hoste kende het werk van de Nederlander Berlage en ontmoette kunstenaars als Mondriaan en Van Doesburg en kwam zo tot de overtuiging van de noodzaak van de moderne architectuur. Tijdens zijn verblijf in Nederland maakte Hoste het ontwerp voor het Belgenmonument in Amersfoort, een gedenkteken ter herinnering aan de internering van gevluchte militairen (1916).
De Onze Lieve Vrouwekerk in Zonnebeke is een van zijn eerste ontwerpen na zijn terugkeer in België. De invloed van Berlage is onmiskenbaar, zij het sterk vereenvoudigd. Het is opvallend dat hij boven in de westfaçade en boven in de campanile zogenaamde thermenvensters toepast, wat zou kunnen duiden op Angelsaksische invloed.
De Onze-Lieve-Vrouwekerk werd gebouwd tussen 1921 en 1924 en wordt beschouwd als de eerste moderne kerk in België. Samen met de maquette van de basiliek van Koekelberg werd de maquette van de OLV kerk tentoongesteld op de art-decotentoonstelling te Parijs in 1925.
Een in wezen traditioneel kerktype, echter aangepast door een zichtbare toepassing van nieuwe materialen en technieken (zie betonnen overspanning), een verregaande versobering van de ruimtegeleding en een voorzichtige introductie van nieuwe decoratieve patronen.
Tijdens opfrissingswerken in de jaren 1960 verdwenen de monumentale muurschilderingen onder meer met panorama van Jeruzalem in de apsis; vermoedelijk naar ontwerp van Jules Fonteyne. Ongetwijfeld droegen zij bij tot de door Hoste beoogde sfeerschepping.
De kerk, de pastorie en zijn omgeving zijn beschermd.
De Kerktoren van Zonnebeke biedt een prachtig uitzicht over de ganse regio. In de kerktoren is de abdijsite anno 1797 aan de hand van een 3D simulatie weergegeven.
Kasteel
Het kasteel werd een volledig nieuw gebouw, opgetrokken in 1924.
Ondertussen is kasteel en kasteeldomein eigendom van de gemeente. Het kasteel huisvest het Memorial Museum Passchendaele 1917, voor de Franse revolutie lag de Augustijnenabdij in dit domein.
Tijdens vier archeologische opgravingscampagnes tussen 1985 en 1991 werden de funderingen van de abdij weer blootgelegd.
Kasteelpark
In het kasteelpark werd in 2012 een abdijtuin aangelegd. Die toont de verschillende bouwfases van de Augustijnenabdij. Dit alles wordt gevisualiseerd, gebruikmakend van diverse vloerverhardingen, borduurstenen en hagen. Twee infoborden geven hierover toelichting.
Het toont een vereenvoudiging van de 11de-eeuwse romaanse kruiskerk, met kooruitbreiding uit de tweede helft van de 18de eeuw, de kapittelzaal (2de helft 13de eeuw), met daarboven een slaapzaal en de uit dezelfde periode daterende pandtuin, die eveneens dienstdeed als kerkhof voor de kloosterlingen. Westwaarts, over de toegangsweg naar het kasteel, de abtswoning, een schuur, het poortgebouw, een woonhuis met stallingen, de duiventoren en een tweede schuur.
Op de plaats van de vroegere kapittelzaal zijn enkele architectuurresten te zien: twee massieve arduinstenen, één met Latijnse inscriptie, en enkele segmenten van 3 ronde zuilen in Atrechtse zandsteen. Vermoedelijk alle afkomstig uit de 17de-eeuwse uitbreiding.
In het kasteeldomein kom je ook helemaal tot rust: een boek lezen op een bank in het park, hand in hand flaneren langs de vijver of even de tijd nemen om stil te staan bij de geschiedenis van WOI in de ‘Poppy gardens’, thematische tuinen die gewijd zijn aan de verscheidene naties die meestreden in de Slag bij Passendale.
De Pou Maumahara, in 2019 geopend, herinnert aan de Maori inzet en slachtoffers tijdens WOI.
Memorial Museum Passchendaele 1917
Berten Pilstraat 5A, Zonnebeke
Historische verhaal van de Eerste Wereldoorlog met bijzondere aandacht voor de Slag bij Passendale (1917), de unieke Dugout Experience en waarheidsgetrouwe reconstructie van Duitse en Britse loopgraven.
Het Memorial Museum Passchendaele 1917 combineert de interactieve opstelling van een eigentijds museum, met het uitzonderlijke belevingsaspect van de Dugout & Trenches.
De interactieve elementen doorheen de hele museumopstelling zorgen ervoor dat ook de kinderen geboeid kennismaken met dit stukje geschiedenis.
Het bezoekerscircuit gaat verder via de unieke Dugout Experience. Als bezoeker ontdek je er hoe de Britten in 1917 ondergronds gingen leven. Een beklemmende belevenis die een onthutsend beeld schept van de erbarmelijke en claustrofobische leefomstandigheden destijds. Afsluiter is de waarheidsgetrouwe reconstructie van Duitse en Britse loopgraven waarlangs originele schuilplaatsen nagebouwd werden.
In het museum staat het kunstwerk Falls the Shadow van de Nieuw-Zeelandse kunstenares Helen Pollock, wiens vader meevocht in de Eerste Wereldoorlog. Ze maakte het met klei uit Zonnebeke en Nieuw-Zeeland. Veel troepen stierven niet door de vijand, maar verdronken in de modderzee rond Ieper. Armen steken omhoog en symboliseren het zinloze offer van die militairen. Tegelijk is het een smeekbede voor een andere wereld. Maar je kan de armen ook zien als een beeld van de kracht, van nieuwe groei, van de onverwoestbaarheid van de menselijke geest. Een krachtig symbool van vrede en wedergeboorte.
Amerikaanse noodwoning
Berten Pilstraat 5/A, 8980 Zonnebeke
Na de verwoestingen van 1914 – 1918 begint een periode van wederopbouw.
Vroege primitieve hutten, van de naoorlogse jaren, zijn vervangen door mooiere en comfortabelere onderkomens.
Dit authentieke houten Amerikaanse huis werd in 1922 gebouwd in Wevelgem door de familie Plets. Het is een van de vele soorten barakken die in Vlaanderen worden gebouwd, gemaakt van grenen hout dat niet duurzaam is. Toch konden velen de tand des tijds doorstaan. Joseph Plets woonde tot 1978 in het gebouw.
In 2013 brengt het Memorial Museum het erfgoedgebouw naar Zonnebeke. Het is herbouwd en gerestaureerd in zijn oorspronkelijke staat. De gevel en voorkamer, die tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren gingen door bombardementen, werden zorgvuldig gereconstrueerd.
Poppy Gardens
Berten Pilstraat, Zonnebeke
Thematische tuinen die gewijd zijn aan de verscheidene naties die meestreden in de Slag bij Passendale. Net als het Memorial Museum Passchendaele, gelegen in het historische kasteeldomein van Zonnebeke met park en vijver. Het park is altijd vrij toegankelijk.
https://www.flandersfields.be/en/do/passchendaele-memorial-gardens
De Pou Maumahara
Passchendaele Memorial Park, Bertenpilstraat Zonnebeke.
Een Maori monument van 8 meter hoog en 6 ton zwaar. Het eerste monument dat specifiek de rol van de Maori in de Eerste Wereldoorlog erkent.
Meester houtsnijders, docenten en studenten van de NZMACI in Rotorua vervaardigden deze totem uit een inheemse houtsoort van meer dan 4.500 jaar oud.
De Pou Maumahare draagt de naam ‘Pohutokawa’ die verwijst naar de inheemse boom die een nieuw begin evenals afscheid symboliseert. Pohutokawa bomen verwelkomden de tupuna (voorouders) van de Maori’s toen deze voor het eerst voet aan wal zetten. Haar bloem is het evenbeeld van de bloeiende klaproos. Het monument heeft twee kanten die zowel Tumatauenga (oorlog) als Rongomaraeroa (vrede) voorstellen.
http://www.wo1.be/en/youwerethere/13483/8-metre-tall-carved-mori-monument-unveiled
Polygoonbos
Parking aan de hoek Citernestraat en Lange Dreve, 8980 Zonnebeke.
80 ha bos met veel goede redenen om het te bezoeken: ruime parking, grote speelzone, twee militaire begraafplaatsen, bunkers, broedplaats van roofvogels, vleermuizen, vredesmonument.
Het Polygoonbos is een restant van een groot woud dat ooit in het bezit was van de Augustijnenabij van Zonnebeke en van de Benedictinessenabdij van de Nonnebossen.
In de 19de eeuw kwam er een grote paardenrenbaan en wordt het reeds gebruikt door militairen als oefenterrein, er is een schietstand aangelegd met een kunstmatige heuvel, “butte” genoemd, om kogels op te vangen.
Het bos was tijdens de Eerste Wereldoorlog strategisch gelegen aan de Ieperboog, op de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug. Het werd afwisselend bezet door de Duitsers en de geallieerden en werd helemaal vernietigd. Na de oorlog plantte men opnieuw bos aan met vooral grove den. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het bos opnieuw oefenterrein voor het leger en op het einde van de oorlog was alweer een nieuwe herbebossing nodig.
Het aangeplante naaldhout beïnvloedt sterk de plantengroei in het Polygoonbos, daarom worden er geleidelijk aan meer inheemse loofbomen geplant. Verder zetten eiken en beuken de toon in het bos. Langs de Polygonebeek vind je een perceeltje elzenbronbos: een waardevol nat bos met voedselarm bronwater. Daar groeien de zeldzame bospaardenstaart en het moerasviooltje.
Het polygoonbos is de belangrijkste broed- en rustplaats voor roofvogels in de streek. Sperwers, torenvalken, buizerds en boomvalken broeden er jaarlijks en veel doortrekkende vogels rusten even uit in het bos. Ook hazen, konijnen, vossen, wezels, bunzings en hermelijnen huppelen er rond. Reeën worden de laatste tijd regelmatig opgemerkt in het gebied. Verschillende soorten vleermuizen en muizen garanderen een boeiend nachtleven. In de poelen huist de alpenwatersalamander, kleine watersalamander, groene kikker, bruine kikker en de gewone pad.
In enkele zones van het Polygoonbos wordt de droge en natte heide hersteld. In het heideveldje groeit nu al gewone dophei, struikhei, tormentil, ronde zonnedauw, liggende vleugeltjesbloem en de heel zeldzame moeraswolfsklauw.
In deze serene omgeving bevindt zich het Buttes New British Cemetery. Aan de overkant van de straat ligt het kleinere Polygon Wood Cemetery.
Diep verscholen in het groen ontdek je de restanten van enkele bunkers: Scott Post en de New Zealand Bunkers.
https://www.natuurenbos.be/polygoonbos
Obelisk voor de 5th Australian division
Lange Dreve, Zonnebeke (Polygoonbos, naast Buttes New British Cemetery).
Een hoge hardstenen obelisk bovenop een langwerpige heuvel herinnert aan de inzet van de 5th Australian Division. De heuvel diende vóór de oorlog als ‘doelheuvel’ of ‘butte’ op het oefenterrein naast de renbaan van de Ieperse militaire ruiterijschool.
http://www.wo1.be/nl/db-items/obelisk-voor-de-5th-australian-division
Vredesbos Polygon Wood
Oude Kortrijkstraat, Zonnebeke
De 523 hoogstammen in het bos herdenken elk een gekende, gesneuvelde militair die op één van de twee begraafplaatsen van het Polygoonbos zijn laatste rustplaats vond.
Het Vredesmonument draagt in zich de boodschap dat de vrede het haalt op oorlog, dit wordt gesymboliseerd door de roos die straks de prikkeldraad – vervaardigd uit 1918 meter bandstaal – zal overgroeien/verzachten. De vijf herdenkingsbomen rond dit monument verwijzen naar de betrokken landen: Australië, Canada, Duitsland, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk.
Het aanplanten van het vredesbos maakt deel uit van het project ‘Taking care of Flanders Fields’ van het Agentschap voor Natuur en Bos.
https://www.natuurenbos.be/vredesbos
Brothers in arms memorial
Zonnebeke, Lotegatstraat / Lange Dreve 16
Memoriaal ter herdenking van de broers en John en Jim Hunter.
Verhaal.
In 2006 worden, tijdens wegenwerken, het stoffelijk overschot van 5 soldaten opgegraven, gesneuveld in de westhoek tijdens WOI. Het laatste graf – later geïdentificeerd als de Australische soldaat 3504 John Hunter- maakt een blijvende indruk op alle betrokkenen: dit lichaam werd niet in het graf gegooid zoals de andere, het is duidelijk dat iemand er heel goed voor had gezorgd hem in vrede te laten rusten.
Onderzoek leidde tot de familie in Australië, die bevestigde dat John – of Jack zoals hij in de familie bekend was – werd begraven door zijn jongere broer Jim, en vertelde dat Jim, op het moment dat hij stierf, zijn ogen opende en ‘Jack’ riep, alsof hij hem in een visioen zag, en naar hem reikte, alsof hij hem naar huis kwam halen.
Memorial
Ontworpen door Andy Malengier: een beeldhouwwerk (op basis van een tekening door Sören Hawkes van het tragische moment van het overlijden van John in de armen van Jim), geplaatst op het einde van een 40 meter lange sokkel. Deze sokkel symboliseert de scheidingslijn tussen de twee werelden van de strijdende naties. Een scheidingslijn tussen oorlog en vrede. De verschrikking van de oorlog en de strijd om vrede zijn elk op zich aan het uiteinde van het memoriaal te ervaren.
De twee in elkaar verstrengelde cirkels op het andere uiteinde van de lange sokkel symboliseren de uiteindelijke eeuwige vereniging van de twee broers en eigenlijk alle broers die elkaar hebben verloren in alle oorlogen ter wereld.
Herdenkingsdreef
Ter herdenking van al deze broers werd er in het park ook een herdenkingsdreef ontworpen. Onder de haagbeuken zullen naamplaten in blauwe hardsteen gelegd worden waarin de namen van de broers gekapt zijn. Aan het begin van deze herdenkingsdreef zal er permanent een herdenkingsvlam branden.
Crest Farm Memorial
Het monument herinnert aan de Derde Slag om Ieper en staat op de plaats waar eens Crest Farm stond.
Het werd opgericht ná 1923. Het is een kunstmatige heuvel die betreden wordt via een hardstenen trap. Op de heuvel is een cirkelvormig platform met in het midden een blok graniet uit Quebec. Verder is er een oriëntatietafel en een informatietafel. Vanaf de heuvel heeft men een panorama van het dorp.
Het is een eerbetoon aan de Canadese troepen. In de laatste fase van de slag om Passendale losten die de Australische en Nieuw-Zeelandse troepen af. Ze bereikten op 30 oktober 1917 de heuvels ten zuidwesten van Passendale (Goudberg en Crest Farm). Crest Farm, gelegen op een hoogte, werd uiteindelijk op 30 november 1917 door de Canadezen ingenomen. Een terreinwinst van enkele honderden meters ten koste van 15.000 à 16.000 gesneuvelde Canadezen.
Passendale, of wat daar van over was, moest in het voorjaar van 1918 weer aan de Duitsers worden prijsgegeven.
Tyne Cot Cemetery in Passendale
Ingang en parking: Vijfwegestraat, 8980 Passendale
De naam Passendale is gegrift in het collectieve geheugen van Groot-Brittannië en het Britse Gemenebest. De Slag bij Passendale kostte onnoemelijk veel mensenlevens. De Britten noemden het ‘Passiondale’ of ‘dal van het lijden’.
Oorspronkelijk was ’Tyne Cot’ een versterkte positie van de Duitse Flandern I-stelling, waar Australische troepen in oktober 1917 een eerste hulppost inrichtten. Er ontstond al snel een kleine begraafplaats met 340 bijzettingen van gewonden die ter plaatse bezweken. Tussen 1919 en 1921 brachten gespecialiseerde ’Exhumation Companies’ hier vanuit de omliggende velden de gesneuvelden samen. En zo werd Tyne Cot de grootste Commonwealth militaire begraafplaats ter wereld. Het graf van meer dan elfduizend soldaten, waarvan meer dan 8300 niet-geïdentificeerden.
De begraafplaats met ’Missing Memorial’ werd ontworpen door Sir Herbert Baker en in 1927 onthuld.
Op de muur achteraan de begraafplaats staan de namen gegrift van net geen 35.000 vermiste soldaten. Zij sneuvelden na 15 augustus 1917. De overige bijna 55.000 namen van vermisten gesneuveld tussen augustus 1914 en 15 augustus 1917 vind je op de Menenpoort in Ieper. Die Menenpoort, nog ontworpen tijdens de oorlog, was niet groot genoeg om alle vermisten te vermelden.
Het ”Cross of Sacrifice” werd op vraag van de Britse koning George bovenop de veroverde Duitse bunker gebouwd.
Het moderne bezoekerscentrum geeft een uitzicht op het slagveld en geeft meer inzicht en informatie over de slag.
’The Road to Passchendaele’
De begraafplaats Tyne Cot is door een 3 km-lang wandel- en fietstraject verbonden met het Passchendaele Memorial Park waarin ook het ‘Memorial Museum Passchendaele 1917’ gevestigd is. Dit traject wordt ook ’The Road to Passchendaele’ genoemd.
http://www.wo1.be/nl/db-items/tyne-cot-cemetery
Scott Post Bunker
Lange Dreve, 8980 Zonnebeke
In 1916 bouwen de Duitsers heel wat stellingen en constructies, zo ook de bunker ‘Scott Post’.
De bunker heeft 1 toegang, een binnenmuur en kijkgaten. Op 26 september 1917 werd deze ingenomen door het 56ste Australische bataljon. De naam ‘Scott Post’ herinnert aan luitenant-kolonel Humphrey Scott, de bevelhebber van het bataljon, die de aanval uitvoerde. Drie dagen later sneuvelde hij enkele honderden meters verder. Aan de westzijde zijn nog sporen te zien van de bominslagen. Op de rechtse bovenhoek is nog de afdruk van een projectiel te zien. Vandaag heeft de bunker een ecologische rol: een ideale slaapplaats voor de talrijke vleermuizen.
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/32790
New Zealand Bunkers
Lange Dreve, 8980 Zonnebeke
In de winter van 1917 en het voorjaar van 1918 bezet de Nieuw-Zeelandse divisie het Polygoonbos. Ze bouwen er enkele betonconstructies, die gegoten worden over gebogen golfplaten, ‘Baby Elephants’ genaamd. De randen worden afgezet door rechte golfplaten. Dit is een vrij unieke methode van bouwen. Twee van die constructies zijn tot op vandaag bewaard, maar de golfplaten zijn allang weggeroest. Beide bunkers dateren vermoedelijk van eind december 1917 of begin januari 1918. Ze werden gebouwd langs de rand van de kapot geschoten renbaan.
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/32790
Polygon Wood Cemetery, Zonnebeke [20 km]
Unesco werelderfgoed.
Lange Dreve, Zonnebeke
Britse militaire begraafplaats met gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog, vlakbij het Polygoonbos.
Het bos was tijdens de Eerste Wereldoorlog strategisch gelegen aan de Ieperboog, op de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug. Het werd afwisselend bezet door de Duitsers en de geallieerden en werd helemaal vernietigd. Er liggen 107 doden begraven: 46 doden uit het Verenigd Koninkrijk (waaronder 17 niet geïdentificeerde), 60 Nieuw-Zeelanders (waarvan 2 niet geïdentificeerde) en 1 Duitser.
http://www.wo1.be/nl/db-items/polygon-wood-cemetery
Buttes New British Cemetery, Zonnebeke [20 km]
Unesco werelderfgoed.
Lange Dreve, Zonnebeke
Britse militaire begraafplaats met gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog,
De begraafplaats ligt in het Polygoonbos, bijna twee kilometer ten zuiden van het dorpscentrum van Zonnebeke. Er worden 2.108 doden herdacht, waarvan meer dan 1.600 niet geïdentificeerde.
Deze toegangsweg ligt op dezelfde as als de toegangweg naar de Polygon Wood Cemetery dat zich net buiten de bosrand aan de overkant van de straat bevindt.
Voor de oorlog werd het Polygoonbos gebruikt als militair oefenterrein. Hier bevond zich een kunstmatige heuvel, “doel” of “butte” genoemd, om kogels op te vangen. Op deze heuvel, aan de noordoostkant van de begraafplaats, staat nu het Fifth Australian Division Memorial. Naast de heuvel staat centraal de Stone of Remembrance. Hier staat geen Cross of Sacrifice -deze staat op de Polygon Wood Cemetery.
Aan de zuidwestkant van de begraafplaats staat het Nieuw-Zeelands herdenkingsmonument Buttes New British Cemetery (N.Z.) Memorial, Polygon Wood, ter herdenking aan 378 militairen van de New Zealand Division zonder gekend graf.
http://www.wo1.be/nl/db-items/buttes-new-british-cemetery-polygon-wood
Monumenten op de rotondes
Het Keerpunt
rotonde Langemarkstraat en Roeselarestraat
Sculptuur Paul Gees. Paul Gees zegt over zijn sculptuur “Verwijzend naar de oorlog kan dit beeld worden gelezen als een bedwongen conflict, een trotseren, maar ook een bewustzijn van het permanente risico, het precaire als een opgeladen stilte. Het beeld stelt eveneens het verticale boven het horizontale, als het streven naar het geestelijke boven het materiële. Uit het laatste ontstaat immers al te vaak een reden tot conflict, op welke schaal dan ook”.
De Zonnewijzer
rotonde Ieperstraat
Sculptuur Camiel Van Breedam. Dit werk symboliseert de wegen die elkaar kruisen en die tegelijkertijd de hoogte in lopen: lucht, hemel, symbool van de miljoenen zinloos gesneuvelde jonge mensen. De steunberen zelf zijn het symbool van steunen, die naar de lucht reiken, muren ondersteunen die niet meer bestaan, die door de oorlog verwoest zijn. Tegelijkertijd zijn ze een symbool van hoop door hen naar de lucht (hemel) reikende vorm, verlengd door de zacht dalende (of klimmende) duckboards.
rotonde Broodseinde
Sculptuur Johan Lievens. Het beeld wil een moment vatten tussen Leven en Dood, tussen Ondergang en Toekomst. Het ‘hoofd’ ligt achterover gekanteld en steunt (nog) slechts op één lijn en één punt. Aan de ene zijde is vooral het stervende, aan de andere zijde kijkt het nog omhoog in ultieme hoop. Het wil zowel de individuele menselijke kwetsbaarheid en (ver)nietig(baar)heid aanraken als de naamloze collectieve catastrofe.
De Oude Kaasmakerij
‘s Graventafelstraat 48 A, 8980 Passendale +32 (0)51 77 70 05
Sint-Jozef is een kaasmakerij uit het interbellum. In dit prachtige stukje erfgoed brengen we de rijke traditie van het kaasmaken op een boeiende, interactieve manier opnieuw tot leven en leer je alles wat je altijd al wilde weten over kazen maar nooit durfde te vragen.
Tussen de wereldoorlogen groeide het maken van kaas uit van een ambacht tot een deels industriële activiteit. De Oude Kaasmakerij laat je zien hoe kaas tot stand kwam én komt en neemt je mee voor een fascinerende tocht doorheen het productieproces. Ondertussen kunnen de kinderen op zoek naar een illustere kaasdief via het kinderparcours.
Er is ook een minigolfterrein.